Những lợi ích sức khỏe nổi trội của diệp hạ châu
Bài viết này bao gồm:
• Lợi ích sức khỏe
• Tác dụng phụ có thể xảy ra
• Lựa chọn sử dụng và bảo quản
1. Diệp hạ châu là gì?
Diệp hạ châu là một chi thực vật có hoa được sử dụng làm thuốc thảo dược. Thường được sử dụng trong chữa bệnh trong y học cổ truyền Việt Nam và y học Trung Quốc, các loài như diệp hạ châu emblica còn gọi là me rừng và diệp hạ châu niruri hay chó đẻ rang cưa từ lâu đã được coi là một phương thuốc an toàn và hiệu quả cho các rối loạn gan và một loạt các tình trạng y tế khác.
Diệp hạ châu được trồng khắp nơi trên thế giới ở vùng khí hậu nhiệt đới và cận nhiệt đới. Có sẵn dưới dạng thực phẩm chức năng, thân lá và rễ của cây diệp hạ châu có thể được sử dụng để làm trà, thuốc sắc, cồn thuốc và chiết xuất thành cao diệp hạ châu sử dụng nhiều trong y dược hiện nay . Diệp hạ châu cũng có thể dùng lá và chồi tươi đắp ngoài da để chữa lở loét và mẩn ngứa.
Lưu ý: Nó còn được biết đến với một số tên gọi là
• Gió giật
• Cây cỏ lá
• Hạt dưới lá
2. Lợi ích sức khỏe của Diệp hạ châu
Chiết xuất diệp hạ châu đã được sử dụng trong hệ thống y học cổ truyền Việt Nam và Ấn Độ trong hơn 2.000 năm, nơi nó được cho là có thể ngăn ngừa hoặc điều trị một loạt các tình trạng sức khỏe không liên quan. Các thuốc có chứa chiết xuất diệp hạ châu trong y học cổ truyền được sử dụng rộng rãi để điều trị các rối loạn về gan, những tác dụng của nó là do chiết xuất diệp hạ châu niruri.
Các điều kiện khác thường được điều trị bởi chiết xuất diệp hạ châu bao gồm:
• Nhiễm trùng bàng quang
• Bệnh tiểu đường
• Bệnh da liểu
• Chảy máu kinh nguyệt nhiều
• Bệnh viêm gan B
• Tiêu chảy nhiễm trùng
• Bệnh thận mãn tính
• Nhiễm trùng da
• Nhiễm trùng đường tiết niệu
Các bằng chứng hỗ trợ những tuyên bố về sức khỏe này nói chung là yếu. Như đã nói, đã có bằng chứng cho thấy chiết xuất cao dược liệu diệp hạ châu có thể hỗ trợ điều trị một số bệnh về gan hoặc thận. Đây là những gì một số nghiên cứu hiện tại cho biết:
Bệnh gan
Các nhà khoa học đã phát hiện ra rằng một số loài diệp hạ châu có thể giúp ngăn ngừa viêm và tổn thương gan. Theo một nghiên cứu năm 2012 trên tạp chí Pharmaceutical Biology, chiết xuất của diệp hạ châu và diệp hạ châu có khả năng bảo vệ tế bào gan (được gọi là tế bào gan) khỏi stress oxy hóa khi tiếp xúc với hydrogen peroxide trong một loạt các nghiên cứu trong ống nghiệm.
Kết quả được hỗ trợ bởi một nghiên cứu năm 2017 được công bố trên tạp chí Nutrients, trong đó chiết xuất 50% của cao dược liệu diệp hạ châu niruri dường như ngăn chặn sự tiến triển của bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu (NAFLD) ở chuột. Chất chiết xuất không chỉ có thể bình thường hóa men gan, mà còn không có dấu hiệu xơ hóa (sẹo) trong các mẫu mô gan. Những tác dụng này là do một polyphenol có nguồn gốc thực vật được gọi là phyllanthin, chỉ có ở chi diệp hạ châu.
Nghiên cứu sâu hơn là cần thiết để xác định xem liệu những hiệu ứng tương tự có thể đạt được ở người hay không.
Bệnh viêm gan B
Viêm gan B là một dạng viêm gan do virus có thể gây viêm và tổn thương gan trong thời gian dài. Kể từ những năm 1990 trở lại đây, các nghiên cứu đã cho rằng cây diệp hạ châu có thể tiêu diệt vi rút viêm gan B (HBV), "chữa khỏi" một cách hiệu quả cho những người bị nhiễm trùng mãn tính.
Nhiều nghiên cứu trong số này đã bị chỉ trích vì đã đưa những cá nhân bị nhiễm bệnh nặng vào nghiên cứu. Ở những người bị viêm gan B cấp tính (có nghĩa là họ mới bị nhiễm bệnh), có tới 90% sẽ tự phát thải virus mà không cần điều trị.
Chỉ một số nhỏ sẽ tiến triển thành nhiễm vi rút viêm gan B mãn tính, một số có thể không bao giờ có triệu chứng.
Lưu ý: Những tuyên bố rằng chiết xuất diệp hạ châu có thể "chữa khỏi" hoặc "điều trị" viêm gan B không chắc chắn rằng nhiễm vi rút viêm gan B mãn tính không chỉ không thể chữa khỏi mà còn có thể thay đổi trong quá trình tiến triển của chúng.
Điều này đã được lặp lại trong một đánh giá năm 2011 trong Cơ sở dữ liệu Cochrane về các Tổng quan có hệ thống, trong đó các nhà điều tra khẳng định rằng "không có bằng chứng thuyết phục nào cho thấy diệp hạ châu, so với giả dược, có lợi cho bệnh nhân nhiễm HBV mãn tính."
Sỏi thận
Diệp hạ châu từ lâu đã được dùng trong y học thay thế để ngăn ngừa và điều trị sỏi thận (hay còn gọi là sỏi thận). Có một số bằng chứng để hỗ trợ tuyên bố này.
Theo một nghiên cứu năm 2018 trên Tạp chí Tiết niệu Quốc tế Brazil, 56 người trưởng thành bị sỏi thận được truyền một loạt chiết xuất diệp hạ châu niruri vào tĩnh mạch đã giảm 37,5% kích thước của sỏi sau 12 tuần.
Hơn nữa, truyền dịch làm giảm axit uric và nồng độ oxalat trong nước tiểu góp phần vào sự phát triển của sỏi (cho thấy rằng diệp hạ châu cũng có thể giúp ngăn ngừa sỏi thận). Có rất ít bằng chứng cho thấy diệp hạ châu được dùng bằng đường uống có thể mang lại hiệu quả tương tự.
Ung thư
Một số nhà khoa học tin rằng cây diệp hạ châu có đặc tính chống khối u, một ngày nào đó có thể dẫn đến sự phát triển của một loại thuốc điều trị ung thư mới.
Một nghiên cứu năm 2010 được công bố trên tạp chí Phytotherapy Research nhằm đánh giá tác động của chiết xuất nguyên liệu dược cao diệp hạ châu (còn được gọi là cây chùm ngây Ấn Độ) trên các dòng tế bào ung thư ở người. Trong một loạt các thí nghiệm trên động vật và ống nghiệm, các nhà khoa học đã báo cáo rằng chiết xuất của diệp hạ châu có thể làm chậm sự phát triển của khối u bằng cách gây ra quá trình apoptosis (chết tế bào theo chương trình) ở một loạt các tế bào ung thư.
Không giống như các tế bào bình thường trải qua quá trình apoptosis (để các tế bào cũ có thể được thay thế bằng các tế bào mới), các tế bào ung thư có hiệu quả "bất tử" và không trải qua quá trình apoptosis.
Kết quả có vẻ khả quan, rất nhiều chất có nguồn gốc từ thực vật có thể kích hoạt quá trình chết rụng trong ống nghiệm. Loại cây cỏ này có thể làm giảm kích thước khối u xuống 50% ở chuột cho thấy rằng nó có thể có các ứng dụng trong thế giới thực. Nghiên cứu thêm là cần thiết.
Tác dụng phụ có thể xảy ra
Mặc dù chiết xuất diệp hạ châu đã được sử dụng trong nhiều thế kỷ trong y học cổ truyền Việt Nam và y học Trung Quốc, nhưng ít người biết về tính an toàn lâu dài của nó. Các tác dụng phụ thường nhẹ và có thể bao gồm đau bụng và tiêu chảy.
Do chưa có nhiều nghiên cứu, nên tránh dùng diệp hạ châu cho trẻ em, phụ nữ có thai và cho con bú. Nó cũng nên tránh ở những người bị bệnh Wilson vì nó có thể làm giảm thêm nồng độ axit uric và tăng nguy cơ tổn thương gan.
Tương tác
Nghiên cứu đã chỉ ra rằng phyllanthin có thể liên kết với các thụ thể tiểu cầu và ức chế quá trình đông máu. Do đó, không nên sử dụng chiết xuất diệp hạ châu với thuốc chống đông máu như Plavix (clopidogrel) vì điều này có thể dẫn đến tăng chảy máu và dễ bầm tím.
Lưu ý: Nên ngừng bổ sung diệp hạ châu ít nhất hai tuần trước khi phẫu thuật theo lịch trình để ngăn chảy máu quá nhiều.
Diệp hạ châu cũng có thể tương tác với các loại thuốc được sử dụng để điều trị bệnh tiểu đường, có khả năng làm tăng tác dụng của chúng và gây giảm lượng đường trong máu (hạ đường huyết). Nó cũng có thể làm tương tự với thuốc chống tăng huyết áp, dẫn đến giảm huyết áp bất lợi (hạ huyết áp).
Lựa chọn sử dụng và bảo quản
Chiết xuất diệp hạ châu được bán phổ biến nhất ở Việt Nam và một số vùng thuộc Hoa Kỳ như một loại thảo mộc khô hoặc thực phẩm chức năng. Cây huyết dụ tươi thường được coi là một loại cỏ dại và có thể được kiếm ăn từ tự nhiên, mặc dù có thể cần một người làm vườn để xác định loài này. Một số loài, chẳng hạn như diệp hạ châu amarus, được biết là gây độc nhẹ.
Việc thu hoạch cây cỏ dại cũng đặt ra một mối quan tâm, vì không có cách nào để biết liệu nó đã bị nhiễm chất diệt cỏ hay đã hấp thụ kim loại nặng và các chất ô nhiễm khác từ nước ngầm.
Thuốc bổ sung chiết xuất diệp hạ châu có thể an toàn hơn nhưng vẫn tiềm ẩn rủi ro. Bởi vì thực phẩm chức năng phần lớn không được kiểm soát ở Hoa Kỳ, một số nhãn hiệu có thể an toàn hơn những nhãn hiệu khác. Để đảm bảo chất lượng và an toàn tốt hơn, hãy chọn các nhãn hiệu đã được kiểm tra độc lập bởi cơ quan chứng nhận như Dược điển Việt Nam và dược điển Hoa Kỳ.
Đáng buồn thay, rất ít sản phẩm Trong y học cổ truyền Việt Nam và y học Trung Quốc từng được nộp để chứng nhận chất lượng. Điều này có thể gây ra rủi ro nghiêm trọng cho người tiêu dùng.
Lưu ý: Theo một cuộc khảo sát năm 2015 từ Hệ thống Y tế Mayo Clinic, 40% người Mỹ sử dụng các chế phẩm Trong y học cổ truyền Việt Nam và y học Trung Quốc có nồng độ chì trong máu cao, trong khi gần một nửa có lượng thủy ngân cao.
Dưới đây là một số mẹo có thể giúp bạn mua và sử dụng thực phẩm bổ sung chiết xuất diệp hạ châu an toàn hơn:
• Luôn mua hữu cơ. Điều này cung cấp cho bạn sự đảm bảo tốt nhất rằng sản phẩm an toàn khỏi các chất gây ô nhiễm. Chỉ chọn các chất bổ sung đã được chứng nhận hữu cơ bởi cục an toàn thực phẩm và dược phẩm.
• Đọc nhãn sản phẩm. Thực phẩm bổ sung diệp hạ châu tốt nhất nên bao gồm tên loài (chẳng hạn như diệp hạ châu niruri) trên nhãn sản phẩm. Ngoài ra, hãy kiểm tra các thành phần bổ sung mà bạn có thể nhạy cảm, bao gồm gluten và gelatin có nguồn gốc động vật. Nếu bạn không biết thành phần là gì, hãy hỏi dược sĩ của bạn.
• Tránh hàng hóa tự nhiên. Đây là những sản phẩm được tìm kiếm từ tự nhiên thường được sấy khô để làm thuốc sắc và trà tại nhà. Nếu bạn không biết thực vật đến từ đâu, bạn không bao giờ có thể chắc chắn rằng nó có an toàn và không bị nhiễm bệnh hay không.
• Tránh dùng quá liều. Nhiều hơn không phải lúc nào cũng tốt hơn. Theo quy định, không bao giờ vượt quá liều lượng trên nhãn sản phẩm. Điều này không nhất thiết đảm bảo rằng sản phẩm an toàn hoặc hiệu quả, nhưng nó có thể làm giảm nguy cơ mắc các tác dụng phụ về đường tiêu hóa.
Cuối cùng, hãy cho bác sĩ của bạn biết nếu bạn đang dùng hoặc dự định dùng chiết xuất nguyên liệu thực phẩm chức năng từ diệp hạ châu để bạn có thể được theo dõi các tác dụng phụ hoặc tương tác không mong muốn.
Lưu ý: Nếu bạn gặp các tác dụng phụ khi dùng diệp hạ châu, hãy gọi cho bác sĩ hoặc đến trạm y tế gần nhất. Đảm bảo mang theo sản phẩm trong hộp đựng ban đầu.